P M Modi ““सामाजिक जीवनात अत्यंत महत्त्वाची भूमिका बजावणाऱ्या आमच्या कुशल बंधू-भगिनींच्या उत्कर्षासाठी आम्ही सातत्याने प्रयत्नशील आहोत. या मालिकेत उद्या विश्वकर्मा जयंतीच्या शुभ मुहूर्तावर ‘पीएम विश्वकर्मा’ लाँच करण्याचा बहुमान मिळणार आहे. ही योजना केवळ देशभरातील कारागीर आणि कारागीरांची कौशल्ये वाढवणार नाही तर जगभरातील आमच्या कुटुंबातील सदस्यांनी बनवलेल्या वस्तूंना नवीन ओळख देखील देईल,” मोदींनी 16 सप्टेंबर ला लिहिले.
कारागीर, कारागीर आणि लहान व्यावसायिकांना आर्थिक पाठबळ देण्यासाठी भारत सरकारने पंतप्रधान विश्वकर्मा योजना सुरू केली आहे. ही योजना, ज्याला PM विश्वकर्मा कौशल सन्मान योजना म्हणूनही ओळखले जाते, कलाकार आणि कारागीर यांच्या पारंपारिक व्यवसाय आणि कौशल्यांना भांडवल सहाय्य प्रदान करून त्यांचे उत्थान करण्याचे उद्दिष्ट आहे. रु.च्या बजेटसह. योजनेसाठी 13,000 कोटी रुपयांची तरतूद करून, 164 हून अधिक मागासवर्गीय कुटुंबांना 30 लाखांहून अधिक कुटुंबांना लाभ देण्याचे सरकारचे उद्दिष्ट आहे.
उद्दिष्ट आणि लाँच
पीएम विश्वकर्मा योजना सुरू करण्यामागील मुख्य उद्देश कलाकार, कारागीर आणि लहान व्यावसायिकांना आर्थिक सहाय्य आणि कौशल्य प्रशिक्षण प्रदान करणे हा आहे. या योजनेची घोषणा अर्थमंत्री श्रीमती. 2023-2024 च्या अर्थसंकल्पीय भाषणादरम्यान निर्मला सीतारामन. केंद्रीय मंत्रिमंडळाने 16 ऑगस्ट 2023 रोजी या योजनेच्या अंमलबजावणीला मान्यता दिली आणि ती 17 सप्टेंबर 2023 रोजी विश्वकर्मा जयंतीनिमित्त सुरू केली जाणार आहे
पीएम विश्वकर्मा योजनेचे फायदे
पीएम विश्वकर्मा योजनेंतर्गत, सरकार पात्र कारागीर आणि कारागीरांना विविध प्रकारचे फायदे प्रदान करते. या फायद्यांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- कर्ज सहाय्य: योजनेच्या पहिल्या टप्प्यात, पात्र कलाकार आणि कारागीर रु. पर्यंत कर्ज घेऊ शकतात. 5% व्याज दराने 1,00,000. दुसऱ्या टप्प्यात कर्जाची रक्कम रु. 2,00,000 समान व्याज दराने.
- कौशल्य प्रशिक्षण: ही योजना कलाकार आणि कारागीरांना त्यांच्या क्षमता वाढवण्यासाठी आणि त्यांच्या व्यावसायिक संभावनांमध्ये सुधारणा करण्यासाठी कौशल्य प्रशिक्षण कार्यक्रम देखील देते.
- प्रशिक्षणादरम्यान स्टायपेंड: पीएम विश्वकर्मा योजनेअंतर्गत कौशल्य प्रशिक्षणासाठी निवडलेल्या प्रशिक्षणार्थींना रु.चे स्टायपेंड दिले जाते. प्रशिक्षण कालावधीत दररोज 500 रु.
- अॅडव्हान्स टूल किटची खरेदी: रु.ची आर्थिक मदत. कलाकार आणि कारागीरांना त्यांच्या व्यवसायासाठी प्रगत साधने खरेदी करण्यासाठी रु. 15,000 दिले जातात.
- प्रमाणन आणि ओळखपत्र: योजनेच्या लाभार्थ्यांना सहज ओळख आणि ओळख मिळण्यासाठी PM विश्वकर्मा प्रमाणपत्रे आणि ओळखपत्रे दिली जातात.
- कर्जाचा कालावधी: पहिल्या टप्प्यातील कर्जाची मुदत 18 महिने असते, तर दुसऱ्या टप्प्यातील कर्जाची मुदत 30 महिने असते.
डिजिटल व्यवहारांसाठी प्रोत्साहन: डिजिटल व्यवहारांमध्ये गुंतलेले कलाकार आणि कारागीर रु.च्या प्रोत्साहनासाठी पात्र आहेत.
पात्रता निकष
पीएम विश्वकर्मा योजनेचा लाभ घेण्यासाठी, अर्जदारांनी खालील पात्रता निकष पूर्ण केले पाहिजेत:
- भारतीय रहिवासी: अर्जदार भारताचा रहिवासी असणे आवश्यक आहे.
- कारागीर किंवा कारागीर: ही योजना विशेषतः कलाकार, कारागीर आणि पारंपारिक व्यवसायात गुंतलेल्या छोट्या व्यावसायिकांसाठी तयार करण्यात आली आहे.
- वयाची आवश्यकता: अर्जदाराचे वय १८ वर्षे किंवा त्याहून अधिक असणे आवश्यक आहे.
कोणतेही पूर्वीचे फायदे नाहीत: अर्जदाराने PMEGP, PM SVANidhi किंवा मुद्रा कर्ज यांसारख्या इतर सरकारी योजनांचे लाभ घेतलेले नसावेत.
पीएम विश्वकर्मा योजनेअंतर्गत पात्र व्यापार
पीएम विश्वकर्मा योजनेमध्ये व्यापार आणि व्यवसायांची विस्तृत श्रेणी समाविष्ट आहे. योजनेतील काही पात्र व्यापारांमध्ये हे समाविष्ट आहे:
- फिशिंग नेट मेकर
- शिंपी (दरजी)
- वॉशरमन
- हार मेकर (मलाकार)
- न्हावी
- बाहुली आणि खेळणी मेकर (पारंपारिक)
- बास्केट/चटई/झाडू मेकर/कोयर विणकर
- गवंडी
- मोची (चार्मकर)/चोते/पादचारी कारागीर
- शिल्पकार (मोर्तिकर, स्टोन कार्व्हर), स्टोन ब्रेकर
- कुंभार
- सोनार (सोनार)
- लॉकस्मिथ
- हॅमर आणि टूल किट मेकर
- लोहार
- आर्मरर
- बोट मेकर
- सुतार (सुथार)
अर्ज प्रक्रिया
पात्र कलाकार आणि कारागीर पंतप्रधान विश्वकर्मा योजनेसाठी दोन पद्धतींनी अर्ज करू शकतात:
- ऑनलाइन अर्ज: अर्जदार पीएम विश्वकर्मा योजनेच्या वेबसाइटला https://pmvishwakarma.gov.in/ भेट देऊ शकतात आणि ऑनलाइन अर्ज भरू शकतात. त्यांना त्यांचे नाव, पत्ता, व्यापार-संबंधित माहिती यासारखे मूलभूत तपशील प्रदान करणे आणि आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करणे आवश्यक आहे.
- CSC केंद्रे: अर्जदार त्यांच्या जवळच्या कॉमन सर्व्हिस सेंटरला (CSC) देखील भेट देऊ शकतात आणि योजनेसाठी अर्ज करू शकतात.
एकदा अर्ज सबमिट केल्यानंतर, संबंधित अधिकारी तपशीलांची पडताळणी करतील आणि, व्यावसायिक बँका आणि इतर वित्तीय संस्थांच्या मदतीने, लाभार्थ्यांना तारणमुक्त कर्ज वितरित करतील.
संपर्क माहिती
पीएम विश्वकर्मा योजनेसंदर्भात कोणत्याही प्रश्नासाठी किंवा सहाय्यासाठी, अर्जदार योजनेद्वारे प्रदान केलेल्या हेल्पलाइन नंबरवर संपर्क साधू शकतात:
- पीएम विश्वकर्मा योजना हेल्पलाइन क्रमांक: 18002677777, 17923, 011-23061574
- पंतप्रधान विश्वकर्मा योजना नोडल अधिकारी क्रमांक: ०११-२३०६११७६
- पीएम विश्वकर्मा योजना नोडल ऑफिसर ईमेल: dcmsme@nic.in
सारांश
पीएम विश्वकर्मा योजना हा कलाकार, कारागीर आणि लहान व्यवसाय मालकांच्या पारंपारिक व्यवसाय आणि कौशल्यांना समर्थन आणि उन्नत करण्यासाठी भारत सरकारचा एक स्तुत्य उपक्रम आहे. आर्थिक सहाय्य, कौशल्य प्रशिक्षण आणि इतर लाभ प्रदान करून, या योजनेचे उद्दिष्ट या व्यक्तींना सक्षम करणे आणि त्यांचा व्यवसाय वाढविण्यात मदत करणे आहे. ही योजना सुरू केल्यामुळे , सरकार कारागीर समुदायामध्ये आर्थिक विकास आणि स्वयंपूर्णतेच्या संधी निर्माण करत आहे